در دنیای مدرن امروزی برای تامین نیازهای غذایی مردم از روشها خاص کشاورزی استفاده می‌شود که پرورش آکواپونیک یکی از آن‌ها است. این روش کشت گیاه همراه با روش هیدروپونیک برای تولید انوع گیاه‌های خوراکی مورد استفاده قرار می‌گیرد که تفاوت‌هایی با هم دارند.
یکی از هدف‌های مهم در استفاده از این روشها، تولید مواد غذایی باکیفیت بدون آسیب به محیط‌زیست است. بهطور کلی تفاوت عمده در این 2 روش در آکواپونیک است که در آن از ضایعات ماهی‌ها برای تغذیه محصولات گیاهی استفاده می‌شود. در ادامه این مقاله به بررسی تفاوت این 2 روش کشت گیاهی می‌پردازیم.
کشت هیدورپونیک چیست؟ و مزایای آن کدامند؟
پرورش هیدروپونیک یک روش کشت بدون خاک برای گیاهان است. ریشه گیاهان در این روش کشت با آب ارتباط مستقیم دارد و محیطی عالی برای جذب انواع مواد معدنی محسوب می‌شود که به رشد گیاهان کمک می‌کند.
شرایطی که برای رشد گیاهان در این روش به‌کار رفته، مانع آفت، بیماری یا یخ‌زدگی در محصولات کشاورزی می‌شود و محیطی عالی برای رشد و نمو گیاهان فراهم کرده است که به‌حداکثر رشد خود دست پیدا کنند.
این روش کشت که به‌صورت عمودی انجام می‌شود، برای مکان‌هایی که امکان استفاده از سیستم‌های کشاورزی به‌شکل سنتی وجود ندارد، مناسب است. کشاورزان در این روش می‌توانند بدون داشتن دغدغه آب‌وهوای نامناسب برای رشد گیاهان، به پرورش محصولات خود بپردازند.
در پرورش گیاهان هیدروپونیک به‌دلیل بازیافت آب ازطریق سیستم چند‌باره، امکان مصرف آب کمتری نسبت به روش‌های سنتی برای کشاورزان فراهم می‌کند. در این حالت گیاهان می‌توانند در هر زمان از فصل‌های سال به‌خوبی رشد کنند. بهطور کلی مزایا استفاده از این روش در کشت گیاهان شامل موارد لیست پایین است:
· بهینه‌سازی در مصرف منابع
· عدم نیاز به زمین برای کشت
· بالابودن کیفیت رشد گیاهان در این روش
معرفی کشت آکواپونیک
معرفی کشت آکواپونیک
این روش کمی متفاوت‌تر از روش هیدروپونیک انجام می‌شود، اما می‌توان گفت که این روش کشت هم در محیطی غیرخاکی صورت می‌گیرد. پرورش آکواپونیک یک روش کشت گیاه از ترکیب 2 کشت، آبزی‌پروری و هیدروپونیک است. آبزی‌پروری آن مربوط به قسمت استفاده از فضولات ماهی به‌عنوان کود تعریف می‌شود و هیدروپونیک هم قسمت کشت گیاه بدون نیاز به خاک است.
ترکیب و تعادل در این 2 روش پرورش آکواپونیک را شکل می‌دهد. یکی از مزیت‌های استفاده از این روش مقرون‌به‌صرفه‌بودن آن است و به مراقبت کمتری نسبت به روش هیدروپونیک نیاز دارد.
روش سیستم کشت و پرورش آکواپونیک
این روش از آبی که برای پروش ماهی استفاده می‌شود، بهره می‌گیرد و این آب یک محیط عالی و غنی از مواد مغذی است که از ماهی‌ها شکل گرفته و به‌عنوان کود در کشت محصولات به روش هیدروپونیک مورد استفاده قرار می‌گیرد. با ترکیب همین 2 روش کشت است که پرورش آکواپونیک صورت گرفته و از فضولات به‌دست‌آمده از ماهی‌ها برای مواد غذایی گیاهان استفاده می‌کنند.
پرورش آکواپونیک در محیط پرورش ماهی‌ها انجام می‌شود و به‌جای اضافه‌کردن کود از هم‌زیستی ماهی و گیاهان برای پرورش هر 2 بهره می‌گیرند. در پرورش آکواپونیک ماهی‌ها منبع طبیعی مواد غذایی را ازطریق ضایعات دفع‌شده خود تامین می‌کنند و میکروب‌های مفید این ضایعات را به منابعی غنی برای تغذیه گیاهان تبدیل خواهند کرد.
دراین‌بین گیاهان هم با فیلترکردن آب، محیطی تمیز و مناسب برای رشد ماهی‌ها و میکروب‌ها فراهم می‌کنند. میکروب‌ها آمونیاک موجود در ضایعات ماهی را به نیترات تبدیل کرده و این نیترات ازطریق ریشه گیاه جذب و به‌عنوان نیتروژن لازم برای رشد گیاه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
چه گیاهانی می توانند در روش آکواپونیک کشت شوند؟
چه گیاهانی می توانند در روش آکواپونیک کشت شوند؟
کشت گیاهان در این روش به نوع گیاهی که تصمیم به پرورش آن دارید بستگی دارد. همچنین میزان نوری که برای رشد آن لازم است هم تعیین‌کننده این مسئله است. اما بهطور کلی انواع گیاهان خوراکی، برخی میوه‌ها، توتون و بسیاری از گل‌ها را می‌توانید با همین روش به‌راحتی پرورش دهید.
مزایای کشت و پرورش آکواپونیک
استفاده از این روش کشت برای کشاورزی مزایایی دارد که کمی به آن پرداختیم. ولی بهطور کلی مزایای استفاده از پرورش آکواپونیک شامل موارد زیر می‌شود:
· کاهش آلودگی محیط
· کیفیت بالای محصولات
· کشاورزی پایدار
· مصرف بهینه آب
· کاهش هدررفتن مواد غذایی
· کنترل محیط کشت
· میزان مصرف انرژی کمتر
· کاهش نیاز به خاک
مزایای کشت هیدروپونیک یا آکواپونیک نسبت به کشت در خاک
در واقع این روشها برای واردشدن آسیب کمتر به محیط‌زیست در تولید محصولات کشاورزی به‌کار می‌روند. استفاده از این 2 روش نسبت به کشت گیاهان در خاک، محیط کمتری را اشغال می‌کند و محدودیت زمانی و مکانی را برای پرورش انواع گیاهان کاهش می‌دهند. تولید بسیاری از میوه‌های خارج از فصل تنها با این 2 کشت امکان‌پذیر است.
مصرف مناسب مواد مغذی یا کود جهت پرورش گیاهان یکی از دیگر مزیت‌های استفاده از این روش‌های کشت محسوب می‌شود. استفاده از این روشها به‌جای کشاورزی برروی خاک امکان مصرف آب کمتر را در اختیارتان می‌گذارد.
تفاوت کشت هیدورپونیک و آکواپونیک
از مهم‌ترین تفاوت‌های این 2 روش کشت، محیطی است که در آن‌ها عمل کشاورزی انجام می‌گیرد. هیدروپونیک در یک محیط غیرخاکی و محلول مواد غذایی صورت می‌گیرد، اما آکوایونیک در محیطی همراه با ماهی‌ها و اشباع در مواد معدنی محلول در آب انجام می‌شود.
برای تغذیه گیاهان در سیستم کشت هیدروپونیک از محلول‌های معدنی مخصوص تغذیه گیاهان استفاده می‌شود، درحالی‌که در سیستم پرورش آکواپونیک برای تغذیه گیاهان، فضولات ماهی‌ها را به‌کار می‌گیرند. این روش کشت به مراقبت کمتری در پارامترهای محیطی نیاز دارد.
کدام سیستم کشت بهتر است؟ هیدروپونیک یا آکواپونیک؟
تمامی ویژگی‌های مربوط به هر 2 نوع کشت مورد بررسی قرار گرفته شد و هرکدام از این روش‌های کشت از مزایا و محدودیت‌های خاص خود برخوردارند. بهطور کلی مزیت استفاده از هر 2 روش کشت، میزان تاثیرگذاری آن‌هاست، اما این‌که کدام روش را برای پرورش محصولات انتخاب کنید، بستگی به نیاز و شرایط شما دارد.
جمع‌بندی
استفاده از روش‌های نوین در کشاورزی مزیت‌های زیادی دارد که علاوه‌بر کشت وسیع و سریع محصولات، کاهش آسیب به محیط‌زیست را هم میسر می‌کند. پرورش آکواپونیک و پرورش هیدروپونیک از این روش‌های مدرن در کشاورزی است که هرکدام از آن‌ها مورد بررسی قرار گرفت. با استفاده از این روشها می‌توانید انواع گیاهان خوراکی و میوه‌ها را حتی خارج از فصل هم کشت کنید.